Podróże w czasie Covid

We współpracy z ekspertem dr n. med. Anną Kuną z Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych w Gdyni przygotowaliśmy materiał na temat COVID-19 specjalnie dla podróżników.

Podróże w czasie Covid-19 – zebraliśmy informacje, o tym co jest dla Was nurtującym tematem zarówno w kwestii samej choroby, szczepienia ale przede wszystkim w kwestii podróżowania. Opublikowaliśmy ankietę, w której mieliście możliwość zadać pytanie lub podzielić się Swoimi wątpliwościami, na tej podstawie we współpracy z ekspertem dr n. med. Anną Kuną z Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych w Gdyni przygotowaliśmy materiał specjalnie dla Was.

Poniżej przesyłamy pigułkę informacji. Dajcie znać czy udało nam się rozwiać chociaż część Waszych wątpliwości.

Na początek dawka… informacji o samej szczepionce

Szczepionki przeciw COVID-19 w Polsce to na razie 3 preparaty: firmy Pfizer, Astra Zeneca oraz Moderna. Ich skuteczność to 70-95% i praktycznie pełna ochrona przed ciężką chorobą, hospitalizacją i zgonem. Po pierwszej dawce skuteczność jest częściowa, w przypadku np. Pfizera to 52%.

CO TO JEST SZCZEPIONKA? Proces produkcji szczepionki polega na przetestowaniu prototypu na zwierzętach, później na ochotnikach. Wyniki badań publikuje się w formie artykułu naukowego, następnie dochodzi do rejestracji preparatu i zaczyna się szczepienie „zwykłych ludzi“.

Szczepionka to substancja, która symuluje zakażenie i w pewien sposób trenuje organizm przed prawdziwą infekcją. Gdy choroba pojawi się naprawdę, organizm wie co robić i skutecznie zwalcza zarazki.

DLA KOGO? Szczepionki przeciw COVID-19 są zarejestrowane dla osób od 16-18 roku życia, ponieważ nie zostały dotąd zakończone (lub nawet rozpoczęte) badania na dzieciach. Można szczepić ciężarne i karmiące kobiety (Pfizer), osoby ze współistniejącymi chorobami (głównie Pfizer i Moderna), osoby po przechorowaniu COVID. AZ jest jak na razie przebadana głównie na osobach zdrowych 18-55 lat.

PRZECIWWSKAZANIA. Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem jest uczulenie na składnik szczepionki – lista jest w karcie produktu.

KIEDY ZACHOWAĆ OSTROŻNOŚĆ? To zależy od zapisu w ulotce informacyjnej, powtarzają się
1. Zaburzenia krzepnięcia (problem z zastrzykiem domięśniowym, nie szczepionką per se),
2. Immunosupresja czyli obniżona odporność (nie wiadomo czy nieprawidłowe działanie układu immunologicznego nie zaburzy wytworzenia odporności po szczepieniu),
3. Alergia w wywiadzie (warto dłużej pozostać w przychodni po szczepieniu, lekarz może zlecić założenie wenflonu „na wszelki wypadek“),
4. Ostra choroba gorączkowa (wtedy w ogóle nie kwalifikuje się do jakiegokolwiek szczepienia),
5. Lęk pacjenta i skłonność do omdleń (można szczepić na leżąco).

A co dalej?

PRZECIWCIAŁA A SZCZEPIENIE. Wg obecnych zaleceń szczepi się ozdrowieńców (po 1-3 miesiącach od zachorowania) – dane wskazują, że odporność po szczepieniu jest trwalsza niż po chorobie.

OBJAWY UBOCZNE. Akceptowalne objawy uboczne to takie, które przypominają grypę i mijają po 1-2 dniach, a także tkliwość w miejscu wkłucia czy ból ukłutej ręki. Można wziąć lek przeciwbólowy. Poważne objawy niepożądane opisano w nielicznych przypadkach i tak się może zdarzyć po każdej szczepionce, jak i leku. W chwili obecnej wszystko wskazuje na to, że szczepionki przeciw COVID są bezpieczne.

ZAGROŻENIE DLA INNYCH. Po szczepieniu nie można zarazić innych: w szczepionce nie ma całego żywego wirusa i nie ma ryzyka, że się namnoży.

SZCZEPIONKI A PŁODNOŚĆ. Były pytania o płodność szczególnie w kontekście szczepionki Pfizera, ale nie został udowodniony szkodliwy wpływ szczepionek. Taki związek celowo bada się oczywiście na zwierzętach, nie na ludziach.

TRWAŁOŚĆ ODPORNOŚCI. To jest nowy produkt i z uwagi na czas pandemii (1 rok) nie mamy wyboru szczepionki, która była badana np. 10 lat, choć wszyscy tak wolelibyśmy. Mówiąc kolokwialnie, bierzemy to co jest z nadzieją, że pomoże ograniczyć złą sytuację na świecie i wrócimy do normalności. Odporność po szczepieniu ma trwać co najmniej rok, ale nie można mówić, że już to wiemy na pewno – może trwać będzie dłużej. Nie wiadomo też, czy zachowana będzie wysoka skuteczność przeciw nowym wariantom wirusa – obawiamy się, że niestety nie.

DLACZEGO TAK WOLNO „IDĄ“ SZCZEPIENIA? Rządzący przerzucają się odpowiedzialnością, producenci usiłują się bronić, lekarze skarżą się na bałagan, a chętni pacjenci czekają w kolejkach. W obecnym tempie nie jest prawdopodobne zaszczepienie w Polsce 70% dorosłej populacji do lipca br. Nikt nie wie, kiedy będzie więcej szczepionek i dlaczego ich nie ma pomimo początkowych deklaracji firm farmaceutycznych. Możemy spekulować, ale chyba nie warto się denerwować domysłami.

NOWOTWORY. Nie wolno szczepić pacjentów w trakcie aktywnego leczenia nowotworów. Hormonoterapia nie stanowi przeciwwskazania, ale powinien wypowiedzieć się leczący onkolog.

JAKOŚĆ SZCZEPIONKI PODAWANEJ PACJENTOWI. W Polsce transport szczepionek i ich przechowywanie jest ściśle regulowane i kontrolowane. Nie wyobrażam sobie, że ktoś poda pacjentowi placebo, a nie szczepionkę. Na karcie poświadczającej zaszczepienie wpisuje się numer serii fiolki ze szczepionką, podobnie jak w każdym innym przypadku szczepień.

Podróże w czasie Covid

SZCZEPIONKI A Podróże w czasie Covid-19. Jak na razie WHO apeluje o równe traktowanie turystów, niezależnie od faktu szczepienia przeciw COVID-19 czy wyniku testu w kierunku koronawirusa. Wiemy jednak, że wiele krajów wprowadziło już dawno podobne obostrzenia dla żółtej gorączki i pod kątem podróży wydaje nam się to teraz normalne i oczywiste. W przypadku żółtej gorączki, poszczególnym krajom zależy na ochronie swojego terytorium przed zawleczeniem tej choroby i prawdopodobnie tak będzie również dla COVID-19. Zapewne w sytuacji, gdy nie można podróżnika zaszczepić, analogicznie do żółtej gorączki, lekarz będzie mógł rozważyć wydanie zaświadczenia o zwolnieniu ze szczepienia z przyczyn medycznych (tzw. waiver).

Spodziewam się, że w aktualnej sytuacji niedoboru szczepionek, w niektórych regionach świata nadal będą obowiązywać testy i kwarantanna. Nadrzędnym organem, który wydaje zalecenia i regulacje dotyczące wymagań w czasie podróżowania, jest WHO, a także CDC. Zapewne w tym roku będziemy wiedzieć więcej na ten temat. Mam nadzieję, że szczepienia pozwolą przywrócić możliwość swobodnego podróżowania.

Planujesz podróż? Może Gran Canaria -> oto relacja Kasi i Kuby z pobytu.

Warto wiedzieć, że to nie pierwsza sytuacja pandemii w historii ludzkości. Niektóre zalecenia się zmieniają, inne wydają się złe po czasie – trudno jednak bezbłędnie układać wytyczne w tak szczególnej sytuacji. Szczepionki to wynalazek medycyny, który pozwolił zapomnieć o wielu chorobach zakaźnych dręczących ludzi od wieków. Szczepionka przeciw COVID jest dobrowolna, więc nie powinna wzbudzać aż takich kontrowersji – kto nie chce, przecież nie musi się szczepić. Ja po przyjęciu drugiej dawki szczepionki (tzn. po pełnym cyklu szczepienia) poczułam ulgę, że nie muszę już obawiać się jazdy autobusem, pójścia do sklepu, rozmowy w większym gronie. Dopiero wtedy uświadomiłam sobie lęk, w którym żyłam od roku. Większość z nas szczepi też dzieci, a najlepszą puentą jest wypowiedź znajomej mamy małego dziecka – „tak, boję się czasem objawów po szczepieniu córki, ale bardziej boję się chorób”.

Odpowiedzi na Wasze pytania udzieliła

dr n. med. Anna Kuna, specjalista chorób wewnętrznych, medycyny morskiej i tropikalnej. Autorka książek i artykułów z zakresu medycyny podróży, asystent w Klinice Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni. Kontakt fb: Zdrowie w Tropiku – Anna Kuna

Zobacz naganie – uzupełnienie wywiadu na naszym Instagramie. Podróże w czasie Covid-19